Kamu giderleri
Kamu giderleri (İng. Public expenditure) veya Devlet masrafları, Hükümet ve diğer kamu tüzel kişilerinin, kamu yararına çalışmalarını finanse etmek üzere yaptıkları harcamalardır.[1] Kamu giderleri ağırlıklı olarak eğitim, sağlık, adalet, ulaşım ve altyapı gibi alanlarda kullanılır. İnşa edilen köprüler, okullar, havalimanları veya herhangi bir devlet kurumu'nda çalışan bir memurun maaşı dar anlamlı kamu giderlerine örnek verilebilir. Devlet aynı zamanda büyüme ve kalkınma hızını artırmak, gelir dağılımını iyileştirmek, kaynak dağılımını düzeltmek için de çeşitli harcamalar yapar.[2]
Kamusal harcamalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kamusal ihtiyaçlar, ortak ya da kolektif nitelikte olduklarından ötürü toplumsal fayda sağlarlar. Kamusal ihtiyaçların kolektif kullanımının sonucu olarak, fayda da kolektif düzeyde ortaya çıkar. O nedenle kamusal ihtiyaçlara yönelik bir kamu hizmetinin kişisel özelliği bulunmaz ve kişilere özel sunulan bir hizmet değildir.[3]
Gider türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kamu giderleri 4 türe ayrılır,
Gerçek (Olağan) Giderler
[değiştir | kaynağı değiştir]Karşılığında herhangi bir reel materyal satın alınan giderlere gerçek giderler denir. İş gücü, sermaye veya bir mal karşılığında yapılan ödemeler gibi giderler bu grup içerisinde yer alır. Örneğin bir bina veya makine satın alımı, devlet çalışanlarına (memurlar) ödenen ücretler olağan giderlerdir.[4]
Cari Giderler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kamu hizmetleri gerçekleştirilirken birkaç kullanımda tüketilen mallar ve hizmetler için yapılan giderlerdir. Burada esas, giderlerin üretimde kullanılmasıdır. Üretim gerçekleştirilirken söz konusu olan tüketime yapılan ödemeler, cari giderlerdir. Örneğin bir devlet dairesi'nin ısınma, elektrik, kırtasiye giderleri, çalışanlara yapılan maaş ve ücret ödemeleri, vb. harcamaları birer cari giderdir. Cari giderler, diğer giderlerle birlikte yapıldığı sürece bir anlam ifade eder. Cari giderin oluşabilmesi için önceden bir yatırım giderinin yapılmış olması şarttır.
Transfer Giderleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Devletin ilgili kurumları aracılığıyla elle tutulur bir mal veya hizmet olmaksızın yaptığı gider türüdür. Sosyal hizmetler, yardımlar, öğrenci bursları, gazilere ödenen maaşlar, vergi iadeleri, ihracatı teşvik amacıyla yapılan sübvansiyonlar, faiz ödemeleri transfer giderlerine birer örnektir. Bu tür giderler genellikle sosyal özellikler taşır.
Yatırım Giderleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Devletin üretim kapasitesini artırmak veya toplumsal bir kurum ya da hizmetin yapılmasını sağlamak amacıyla ortaya çıkarttığı gider türüdür. Yapılan yollar, havalimanları, viyadükler veya okullar bu gider türüne örnektir. Yatırım giderleri, doğal olarak cari giderlere yol açar.[5]
Türkiye'de kamu harcamaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın açıkladığı verilere göre Türkiye'de 2020 yılı bütçe giderleri toplam 1 trilyon 95 milyar TL, faiz hariç giderler ise 956 milyar TL olmuştur. Bütçeden eğitim alanına 176 milyar lira, sağlık alanına 188 milyar lira, savunma ve güvenlik alanına 141 milyar lira, kamu yatırımlarına ise 88,5 milyar liralık kaynak ayrılmıştır.
2020 bütçesinden harcanacak toplam tutarlar personel giderleri için 282,5 milyar lira, sosyal güvenlik prim ödemeleri için 48,1 milyar lira, kamu kurum ve kuruluşlarının mal ve hizmet alımları için 75,6 milyar lira, cari transferler için 451,1 milyar lira, sermaye giderleri için 56,6 milyar liradır.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Kamu giderleri tanım". 10 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim; Ahmet ARSLAN
- ^ "Kamusal harcamaların tanımları". İstanbul Üniversitesi. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Gerçek giderler". 10 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ KAMU HARCAMA ÇEŞİTLERİ VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Ömer YILMAZ, Vedat KAYA
- ^ "2020 yılı merkezi yönetim bütçesi belli oldu". Anadolu Ajansı. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
